Gjeniu i relativitetit teksa jepte leksione në universitetet e shumta amerikane, ku ishte i ftuar, pyetja e parë me të cilën ndeshej nga studentët, ishte:
A besoni në Zot?
Dhe Ajnshtajni, gjithmonë përgjigjej: Unë besoj në Perëndinë e Spinozës.
Nuk e kuptuan, ata që nuk e kishin lexuar Spinozën…
Spinoza ishte një filozof hollandez, i konsideruar si një prej tre racionalistëve të mëdhenj të filozofisë së shekullit të 17-të, së bashku me Dekartin në Francë dhe Lajbnicin në Gjermani.
Më poshtë, pak nga urtësia e tij filozofike mbi besimin:
“Zoti do të kishte thënë:
Mjaft u lute dhe grushtove veten në kraharor! Ajo që dua të bësh është të dalësh në botë dhe të shijosh jetën. Unë dua që të kënaqeni, të këndoni, të argëtoheni dhe të shijoni gjithçka që kam bërë për ju.
Mos shkoni në ato tempuj të errët dhe të ftohtë, që i keni ndërtuar vetë dhe thoni se janë shtëpia ime! Shtëpia ime është në maja, në pyll, lumenj, liqene, plazhe. Aty jetoj dhe aty e shpreh dashurinë time për ty.
Mjaft më fajësove për jetën tënde të mjerueshme; nuk të thashë kurrë, se kishte ndonjë gjë të keqe me ty ose se ishe mëkatar, ose se seksualiteti yt ishte diçka e keqe; është një dhuratë që të kam dhënë dhe me të cilën, mund të shprehësh dashurinë, ekstazën, gëzimin. Prandaj, mos më fajëso për gjithçka që të bën të besosh.
Reshtni së lexuari shkrime të shenjta të dyshuara, që nuk kanë të bëjnë fare me mua. Nëse nuk mund të më lexosh në një lindje dielli, në një peizazh, në pamjen e miqve të tu, në sytë e tët biri… nuk do të më gjesh në asnjë libër!
Më beso dhe mos më kërko më. A do të më tregoni sesi ta bëj punën time?
Mjaft u trembe kaq shumë nga unë. Unë nuk të gjykoj, as nuk të kritikoj, as nuk zemërohem, as nuk kërkoj të të ndëshkoj. Unë jam dashuri e pastër.
Mjaft kërkove falje, nuk ka asgjë për të falur. Nëse të kam bërë… të kam mbushur me pasione, kufizime, kënaqësi, ndjenja, nevoja, mospërputhje… vullnet të lirë.
Si mund t’ju fajësoj nëse i përgjigjeni diçkaje që kam mbrujtur në ju? Si mund të të ndëshkoj që je ashtu siç je, nëse unë jam ai që të kam bërë?
A mendoni se mund të krijoj një vend, për të djegur të gjithë fëmijët e mi që sillen keq, për pjesën tjetër të përjetësisë? Çfarë lloji i Zotit do ta bënte këtë?
Harrojeni çdo lloj urdhërimi, çdo lloj ligji; ato janë për t’u manipuluar, për t’u kontrolluar, vetëm krijojnë fajde tek ju.
Respektoni bashkëmoshatarët tuaj dhe mos bëni atë që nuk e doni për veten.
E vetmja gjë që kërkoj është që t’i kushtosh vëmendje jetës tënde, se vetëdija jote është udhëzuesi yt.
I dashuri im, kjo jetë nuk është provë, as hap, as ferr, as prelud i parajsës. Kjo jetë është e vetmja gjë që ekziston këtu dhe tani, dhe është gjithçka që ju duhet.
Unë ju kam vendosur plotësisht falas, pa çmime apo ndëshkime, pa mëkate apo virtyte… askush nuk mbart shenjë, askush nuk mban rekord.
Ju jeni absolutisht të lirë, të krijoni në jetën tuaj, parajsën ose ferrin.
Mund t’u them nëse ka diçka pas kësaj jete, por nuk do ta bëj… por mund t’ju jap një këshillë: Jeto sikur nuk ka asgjë pas… sikur kjo është mundësia jote e vetme për të shijuar, për të dashuruar, për të ekzistuar.
Pra, nëse nuk ka asgjë, atëherë do të kesh shijuar mundësinë që të dhashë. Dhe nëse ka, të jesh i sigurt se nuk do të pyes nëse je sjellë mirë, apo gabim, apo “a ju pëlqeu, a u kënaqët, çfarë ju kënaqi më shumë, çfarë mësove?”
Mjaft besove në mua; të besosh është supozim, hamendje, imagjinatë. Nuk dua të besosh në mua… Dua të më ndjesh brenda vetes, kur puthesh me të dashurën, kur përqafon vajzën tënde të vogël, kur ledhaton qenin tënd, kur lahesh në det.
Mjaft më lavdëruat, çfarë lloj egomaniak Zoti mendoni se jam?
Jam mërzitur duke u lavdëruar, jam lodhur duke u falënderuar. Ndihesh mirënjohës? Vërtetoje duke u kujdesur për veten, shëndetin, marrëdhëniet, botën.
Shpreheni gëzimin!.. Kjo është mënyra për të më lavdëruar.
Mjaft i komplikove gjërat dhe përsërite si papagall, atë që të kanë mësuar për mua.
E vetmja gjë e sigurt është se je këtu, se je gjallë dhe se kjo botë është plot me çudira.
Për çfarë keni nevojë, për më shumë mrekulli?
Pse kaq shumë shpjegime?
Më kërko jashtë… nuk do të më gjesh. Më gjen brenda vetes… atje rreh zemra dhe shpirti.”
